20 tháng 1 - con đường hào hùng đi tới tự do và độc lập của Azerbaijan
34 năm đã trôi qua kể từ cuộc tấn công quân sự đẫm máu nhất từ trước đến nay trong lịch sử Liên Xô nhắm vào người dân Azerbaijan cũng là vụ thảm sát dân thường chưa từng có.
Ngày 20 tháng 1 sẽ sống mãi trong ký ức của người dân Azerbaijan như Ngày chủ nghĩa anh hùng, biểu tượng của ý chí kiên cường vì độc lập dân tộc, tự do của nhân dân Azerbaijan.
Sau khi thanh lọc sắc tộc trên lãnh thổ Armenia, trong đó khoảng 300 ngàn người Azerbaijan bị buộc phải rời bỏ quê hương của họ mà không mang theo bất kỳ tài sản nào, hàng ngàn người bị tra tấn, giết hại và chịu đau khổ trên đường đến Azerbaijan, thì các cuộc tàn sát Sumgait, cũng bắt nguồn từ trung tâm Sumgait và khơi mào chủ nghĩa ly khai ở Karabagh, người dân Baku đã xuống đường phản đối các hành động hung hãn của Armenia và, vào năm 1990, đêm 19 rạng sáng 20 tháng 1, quân đội Liên Xô cũ đã tấn công Baku bằng đường bộ và đường biển với sự tàn ác chưa từng có. Trong số những người thiệt mạng có phụ nữ, trẻ em và người già, nhân viên y tế và cảnh sát. Cuộc tấn công quân sự của lực lượng chiếm đóng đã cướp đi sinh mạng của 150 người dân, 744 người bị thương nặng và 4 người mất tích.
Ngày hôm sau, 21 tháng 1, Heydar Aliyev, Lãnh tụ Quốc gia Azerbaijan bất chấp nguy hiểm và căn bệnh hiểm nghèo, đã đến thăm Phái đoàn thường trực của Azerbaijan tại Moscow và ông bày tỏ tình đoàn kết với người dân của mình, lên án mạnh mẽ giới lãnh đạo Liên Xô vì đã gây ra thảm kịch đẫm máu. Ông cho rằng đây là hành động đi ngược lại dân chủ, chủ nghĩa nhân văn và những ai liên quan đến tội ác này đều phải bị trừng phạt thích đáng.
Sau khi Nhà lãnh đạo quốc gia Heydar Aliyev trở lại nắm quyền ở trong nước, tại phiên họp đặc biệt của Milli Majlis (Quốc hội) được tổ chức vào tháng 2 năm 1994, việc giết hại dã man những người vô tội vào ngày 20 tháng 1 năm 1990 được coi là xâm lược quân sự và là một tội ác. Và trong tháng 3 năm 1994, một quyết định “Về những sự kiện bi thảm xảy ra ở Baku vào ngày 20 tháng 1 năm 1990” đã được thông qua.
Mặc dù người dân Azerbaijan phải hứng chịu sự xâm lược về quân sự, đạo đức và chính trị, nhưng họ đã thể hiện khả năng duy trì truyền thống chủ nghĩa anh hùng lịch sử và chống lại các cuộc tấn công tàn khốc nhất vì tự do và độc lập của quê hương, thậm chí phải trả giá bằng mạng sống của mình.
Năm nay, lần đầu tiên chúng ta kỷ niệm ký ức về các anh hùng sau khi khôi phục hoàn toàn chủ quyền lãnh thổ mà biết bao con người đã hy sinh mạng sống của mình để có được. Chúng ta trân trọng và biết ơn sâu sắc, tưởng nhớ các Anh hùng liệt sĩ đã hy sinh mạng sống vì độc lập, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của nước ta.
Allah rəhmət eləsin!