Kính thưa các đại biểu tham dự Hội thảo quốc tế với chủ đề "Giảm thiểu tác động môi trường của mìn: Huy động nguồn lực cho tương lai an toàn và xanh"

Kính thưa các đại biểu tham dự Hội nghị,

Tôi xin chào mừng các quý vị đại biểu nhân dịp khai mạc Hội nghị quốc tế với chủ đề "Giảm thiểu tác động môi trường của mìn: Huy động nguồn lực cho tương lai xanh và an toàn".
Hiện nay, mìn và vật liệu chưa nổ tiếp tục là một vấn đề cấp bách gây ra mối đe dọa đối với sự an toàn của người dân trên nhiều quốc gia. Cùng với việc gây nguy hiểm cho cuộc sống của con người, mối nguy hiểm về mìn còn thách thức nghiêm trọng sự phát triển kinh tế xã hội, phá hủy môi trường và di sản văn hóa, cản trở các sáng kiến phục hồi và phát triển sau chiến tranh, và cuối cùng, cản trở các Mục tiêu Phát triển Bền vững, thậm chí nhiều thập kỷ sau khi chiến tranh kết thúc.

Các vụ nổ mìn gây ra mối đe dọa cho cuộc sống của người dân và đặt câu hỏi về quyền được sống của người dân, đồng thời chúng cũng gây thiệt hại đáng kể cho môi trường. Chất thải nhựa từ vụ nổ kéo theo hậu quả môi trường do các tác động tiêu cực đến cấu trúc đất. Mìn nằm trong đất sau một thời gian dài có thể dẫn đến các phản ứng hóa học nguy hiểm. Đất không được sử dụng do mối đe dọa từ mìn có thể bị xói mòn và cuốn trôi. Do đó, hội nghị được tổ chức hôm nay có ý nghĩa quan trọng, diễn ra trước thềm Hội nghị lần thứ 29 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (COP29) mà Azerbaijan sẽ đăng cai.

Azerbaijan đang phải gánh chịu hậu quả của cuộc xung đột và bị chiếm đóng đất đai kéo dài 30 năm bởi Armenia, phải giải quyết vấn đề ô nhiễm mìn và là một trong số các quốc gia bị ô nhiễm mìn nặng nề nhất thế giới. Theo ước tính ban đầu, khoảng 12% lãnh thổ bị ô nhiễm bởi 1,5 triệu quả mìn và một số lượng vật liệu chưa nổ.

Kể từ khi kết thúc chiến tranh vào năm 2020, 361 công dân của chúng tôi, chủ yếu là dân thường, đã trở thành nạn nhân của vụ nổ mìn, trong đó có 68 người chết và 293 người bị thương nặng. Nhìn chung, kể từ khi Armenia bắt đầu cuộc xâm lược chống lại Azerbaijan, hơn 3400 công dân của chúng tôi, trong đó có 358 trẻ em và 38 phụ nữ, đã phải chịu đựng mối nguy hiểm từ mìn. Sự gia tăng đều đặn về số nạn nhân mìn có liên quan đến việc Armenia từ chối cung cấp bản đồ chính xác về các bãi mìn mà họ đã thiết lập trên lãnh thổ Azerbaijan và vị trí đặt bẫy dọc theo các con đường, nghĩa trang và các cơ sở dân sự khác nằm phía sau tuyến đường liên lạc cũ. Từ năm 2020 đến năm 2023, các bãi mìn mới được tạo ra trải dài tới 500 km, các quả mìn mới đã được rải ở Azerbaijan. Trách nhiệm thuộc về Armenia.

Những thách thức phải đối mặt trong việc rà phá mìn cũng cản trở các nỗ lực phát triển và phục hồi của chúng tôi, tạo ra những trở ngại nghiêm trọng cho sự trở lại của 800.000 người di tản trước đây.

Rà phá mìn nhân đạo là một trong những ưu tiên hàng đầu trong các chính sách nhà nước của Azerbaijan và đã được đặt ra bởi Lãnh tụ của nhân dân Azerbaijan - Heydar Aliyev. Hiện nay, cơ quan chính phụ trách rà phá mìn nhân đạo ở Azerbaijan là Cơ quan Hành động Bom mìn của Cộng hòa Azerbaijan - ANAMA.
Cho đến nay, 119.946 quả mìn và vật liệu chưa nổ trên diện tích khoảng 140 nghìn hecta đã được rà phá. Tuy nhiên, diện tích các bãi mìn còn lớn hơn thế rất nhiều. Việc đặt mìn rất dễ nhưng việc rà phá mìn là quá trình khó khăn và phức tạp hơn nhiều. Trong một khoảng thời gian ngắn, Azerbaijan đã huy động tất cả nguồn lực của mình và sử dụng các công nghệ tiên tiến nhất hiện có trên thế giới. Chúng tôi đang triển khai các biện pháp nâng cao hiệu quả rà phá mìn, năng lực của chúng tôi đã được cải thiện đáng kể so với những năm trước. Các đội rà phá mìn nữ cũng đã được triển khai từ năm ngoái.

Đất nước chúng tôi đang thực hiện rà phá mìn nhân đạo bằng chi phí của mình. Sự hỗ trợ chính trị và thực tiễn đầy đủ từ cộng đồng quốc tế để giảm thiểu hậu quả nhân đạo của mìn và rà phá mìn ở các khu vực bị ảnh hưởng có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Song song với việc giải quyết vấn đề mìn, Azerbaijan đồng thời đưa ra nhiều sáng kiến để thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế về vấn đề này. Như quý vị đã biết, năm ngoái đất nước chúng tôi đã chính thức tuyên bố rà phá mìn nhân đạo là Mục tiêu Phát triển Bền vững Quốc gia lần thứ 18 và chúng tôi đang nỗ lực để đảm bảo việc công nhận vấn đề này là Mục tiêu Phát triển Bền vững toàn cầu lần thứ 18 của Liên Hợp Quốc. Đồng thời, Azerbaijan đã đưa ra sáng kiến thành lập Nhóm liên lạc đặc biệt về rà phá mìn nhân đạo trong Phong trào Không liên kết. Nhóm liên lạc đã bắt đầu hoạt động từ tháng Chín năm ngoái.

Tại cuộc họp lần thứ 15 của các quốc gia thành viên "Công ước La Hay 1954 về bảo vệ tài sản văn hóa trong trường hợp xung đột vũ trang", được tổ chức vào năm 2023, một nghị quyết có tiêu đề "Tác động của mìn đối với di sản văn hóa" đã được thông qua theo sáng kiến của Azerbaijan. Tiếp nối nghị quyết quan trọng này, Azerbaijan đã tổ chức một hội nghị đặc biệt tại Aghdam vào tháng 5 này, với chủ đề "Tác động của mìn và vật liệu chưa nổ đối với tài sản văn hóa".

Trong ba năm qua, chúng tôi đã phối hợp với Liên Hợp Quốc tổ chức một số hội nghị quốc tế về chủ đề mìn. Những sự kiện này là nền tảng hàng đầu để thảo luận về các vấn đề hành động bom mìn, cũng như thu hút sự chú ý lớn hơn đến vấn đề nghiêm trọng với nhân loại trong kỷ nguyên hiện đại. Hiện nay, Azerbaijan đang phối hợp với Liên Hợp Quốc để thành lập "Trung tâm chất lượng cao" để cung cấp giáo dục về hành động bom mìn. Văn bản đề xuất sẽ được ký kết giữa ANAMA và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc bên lề Hội nghị này. Bước tiến đáng chú ý này sẽ cho phép Azerbaijan chia sẻ chuyên môn của mình với các quốc gia cũng đang phải đối mặt với những vấn đề tương tự.

Sự kiện hôm nay thể hiện quyết tâm của Azerbaijan trong việc giải quyết vấn đề mìn, một trong những thách thức hiện nay. Tôi tin rằng hội nghị này sẽ góp phần giải quyết vấn đề mìn và hậu quả của nó, bao gồm cả tác động môi trường, cũng như trao đổi kinh nghiệm tiên tiến trong lĩnh vực khắc phục hậu quả bom mìn.
Tôi xin gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến các quý vị đại biểu và chúc hội nghị thành công tốt đẹp.

Ilham Aliyev

Tổng thống nước Cộng hòa Azerbaijan

Baku, ngày 29 tháng 5 năm 2024