Số:220/23, Tuyên bố về việc Cộng hòa Azerbaijan thiết lập trạm kiểm soát biên giới tại điểm đầu của đường Lachin-Khankandi

Xét đến việc tiếp tục lạm dụng quy mô lớn và có hệ thống đường Lachin-Khankandi cho các mục đích bất hợp pháp của phía Armenia trái với Tuyên bố ba bên ngày 10 tháng 11 năm 2020 và dẫn đến các mối đe dọa an ninh, Chính phủ Azerbaijan đã thực hiện các biện pháp thích hợp để thiết lập kiểm soát tại điểm đầu của con đường ở biên giới giữa Azerbaijan và Armenia.

Trong hai năm rưỡi qua kể từ khi ký Tuyên bố ba bên, phía Azerbaijan đã liên tục kêu gọi sự chú ý đến việc Armenia lạm dụng quy mô lớn con đường Lachin, bao gồm việc luân chuyển nhân sự của các lực lượng vũ trang Armenia tiếp tục đóng quân bất hợp pháp trên lãnh thổ của Azerbaijan, vận chuyển vũ khí và đạn dược, xâm nhập của những kẻ khủng bố, cũng như buôn bán trái phép tài nguyên thiên nhiên và tài sản văn hóa.

Việc vận chuyển mìn qua đường Lachin, sau đó là việc gài mìn trên lãnh thổ có chủ quyền của Azerbaijan, đã gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Kể từ tháng 8 năm 2022, đã phát hiện hơn 2.700 quả mìn sát thương được sản xuất tại Armenia năm 2021 tại các huyện Lachin và Kalbajar của Azerbaijan. Rõ ràng những quả mìn đó đã được vận chuyển đến lãnh thổ của Azerbaijan thông qua con đường Lachin, vi phạm trắng trợn Tuyên bố ba bên. Mới đây, ngày 22/4/2023, một xe tải quân sự của Quân đội Azerbaijan đã phát nổ khi trúng phải một quả mìn sản xuất năm 2021 do phía Armenia gài, khiến 3 quân nhân bị thương. Kể từ khi chiến tranh kết thúc, 294 người Azerbaijan đã trở thành nạn nhân của bom mìn.

Hơn nữa, vào ngày 22 tháng 4, các camera giám sát của Bộ Quốc phòng nước Cộng hòa Azerbaijan đã ghi lại được hai nhà container quân sự và đoàn xe quân sự của Armenia tiến vào lãnh thổ của Azerbaijan, trái với tuyên bố ba bên, các quy tắc và các nguyên tắc của luật pháp quốc tế. Sau đó, ở đầu đường Lachin-Khankendi, đã quan sát thấy việc đặt các nhà container quân sự và việc xây dựng cơ sở hạ tầng quân sự của Armenia tại điểm gần lãnh thổ của Azerbaijan nhất.

Trước những mối đe dọa và khiêu khích này, việc thiết lập cơ chế kiểm soát biên giới tại điểm đầu của đường Lachin sẽ giúp minh bạch hóa việc di chuyển dọc theo con đường; do đó, luật pháp sẽ đảm bảo an ninh và an toàn cho việc di chuyển.

Chính phủ Azerbaijan có quyền cung cấp an ninh biên giới, cũng như đảm bảo giao thông an toàn trên đường và là điều kiện tiên quyết thiết yếu cho an ninh quốc gia, chủ quyền quốc gia và luật pháp.

Phù hợp với các nghĩa vụ của Tuyên bố ba bên, trong khuôn khổ biện pháp đảm bảo an ninh này của Cộng hòa Azerbaijan đối với việc di chuyển của công dân, phương tiện và hàng hóa qua đường Lachin, các điều kiện thích hợp sẽ được đảm bảo cho việc đi lại của người Armenia sống ở vùng Karabakh của Azerbaijan một cách minh bạch và đúng quy định từ trạm kiểm soát này đến Armenia và Azerbaijan theo cả hai hướng.

Cơ chế kiểm soát nói trên sẽ được thực hiện với sự tương tác với lực lượng gìn giữ hòa bình của Nga.

Phía Azerbaijan tuyên bố sẵn sàng hợp tác nhằm đảm bảo chế độ kiểm soát an toàn và minh bạch tại biên giới với Armenia.